با توجه به اینکه سال 58 را مدتی در یک کارخانه یخچالسازی گذراندم این نوشتار را به منظور استفاده بهتر از امکانات موجود و دفع ضرر و زیان تقدیم می نمایم و صاحب نظران می توانند با نظراتشان آنرا تکمیل تر نمایند.

 وکیوم به معنی تخلیه رطوبت و هوای داخل سیستم خنک کننده و ایجاد خلاء جهت تزریق گاز مبرّد می باشد هر چه عمل وکیوم و تخلیه بهتر انجام شود میزان خنک کنندگی دستگاه افزایش یافته و برای سرد کردن مدت زمان کمتری کمپرسور باید کار نماید در نتیجه برق کمتری مصرف و مدت عمر وسیله خنک کننده افزایش می یابد. شاید این پرسش برای بعضی وجود داشته باشد چرا بعضی از یخچالها با اندک کارکردن خنکی لازم را ایجاد ولی مشابه دیگرش برای مدت طولانی تری باید کمپرسور کار نموده تا خنک کنندگی لازم را داشته باشد؟ یکی از عللش این است که ابتدا عمل وکیوم به اندازه لازم صورت نگرفته و گاز تزریق شده است.

  از یخچالها که بگذریم که کاری از دست مشتری بر نمی آید و بستگی به شانس او دارد. گروه دیگر سیستم های خنک کننده، کولرهای گازی می باشند که این روزها خانواده ها ضرورت آنرا بیشتر احساس می کنند چرا که سیستم های جدید برق کمتری مصرف نموده و بازدهی بالاتری دارند از طرفی بعضی از مردم بويژه سالمندان در برابر رطوبت کولرهای آبی آسیب پذیری دارند و حتی جوانهایی هم در خانه های زیر زمینی زندگی می کنند پس از مدتی بواسطه رطوبت مشکلات استخوانی پیدا می کنند که کولر آبی تشدید کننده درهای عضلانی می گردد. نکته مهم دیگر اینکه محدودیّت منابع آبی اقتضا دارد که در مناطق کم آب از کولرهای گازی استفاده شود و کم کم حتی فرهنگ استفاده از کولرهای گازی خورشیدی نیز فراگیر شود.

کولرهای گازی قدیمی مانند یخچالها سیستم آن یکجا با هم بود ولی کولرهای گازی جدید دو قسمت است یکی کمپرسور که بیرون از ساختمان گذاشته می شود و دیگری اسپلیت یا رادیاتور خنک کننده که در داخل ساختمان نصب شده و با دو رشته لوله مسی جهت انتقال و برگشت گاز مبرّد به یکدیگر وصل می شود. پس از اینکه اسپلیت توسط لوله های مسی به کمپرسور متصل شد مقداری زیادی هوا و بعضاً رطوبت در داخل اسپلیت و لوله های مسی وجود دارد که قبل از باز شدن شیرهای گاز باید توسط مکنده وکیوم شده و با خروج کامل هوا و رطوبت، سیستم راه اندازی شود. در این حالت است که هم کولر گازی از خنک کنندگی  بالایی برخوردار بوده و در نتیجه با مصرف کمتر برق محیط خنک شده و طول عمر دستگاه نیز افزایش می یابد.

  متأسفانه به دلایلی بعضی از شرکت هایی که  نمایندگی نصب کولرهای گازی را دارند به این مهم اهمیّت لازم را نداده و نصّابها هم شانه از بار این مسئولیّت خالی نموده و غالباً کولرهای گازی بدون اینکه وکیوم شوند راه اندازی و تحویل مشتری می گردد. غالب مردم و حتی بعضی از فروشندگان عمده کولرگازی هم هیچ اطلاعی از وکیوم کردن نداشته و این عدم اطلاع باعث ضرر و زیان به مردم و در کل به اقتصاد کشور می گردد. بويژه که در این شرایط تحریم باید حداکثر استفاده را از امکانات موجود نموده و از اسراف و تبذیر و خرابیها جلوگیری نماییم جدای از اینکه اینگونه سهل انگاری ها حق الناس می آورد و عواقب بدش برای کسانی است که به این موارد اهمیّت نمی دهند.

 شاید یکی دیگر از دلایل اینگونه سهل انگاری ها که متأسفانه در بسیاری از جاها وجود دارد رواج فرهنگ تنبلی و بی دقتی باشد. انگلیسی های خبیث که قریب چهارصد سال در کشور ما نفوذ و یا سیطره داشتند آن فرهنگ دقت و نظم و پرکاری خود را با خود نیاوردند بلکه فرهنگ تملّق و چاپلوسی را رواج داده بطوریکه فرد خدوم و پرکاری چون امیرکبیر قربانی متملقین و چاپلوسان درباری می گردد.  جای بسی تأسف است که عده ای عادت کرده اند از سر تنبلی کارهایشان آن دقت لازم را نداشته باشد و بگونه ای کار غلط خود را توجیه هم می کنند!!

  یادم هست که سال 1365 در عملیات کربلای 5 مجروح شده و در یکی از بیمارستانهای شیراز بستری بودم. سرم ها که تمام می شد مقداری هوا داخل شلنگ می آمد بعضی از پرستارها بدون توجه به اینکه هوا داخل شلنگ است با عجله سرم بعدی را وصل می کردند و می رفتند در نتیجه مقداری هوا داخل رگ و قلب می شد. به پرستاری که چنین کاری را برای یک مجروح هم تختی انجام می داد اعتراض کردم و گفتم چرا هوای شلنگ را خارج نمی کنید؟ مگر این برای بدن ضرر ندارد؟ گفت: تا نیم متر و اینها هوا اشکال ندارد!! اگر 2 متر بیشتر باشد ضرر می رساند!!

 این روزها بنده ماجرای عدم وکیوم کولر گازی را در یزد پی گیر شدم. سه دستگاه کولر گازی که هیچکدام وکیوم نشد و راه انذازی گردید. اولین مورد که نصّاب گفت یک ساعت وکیوم می گذارم و هوایش را می کشم ولی انجام نداد! به فروشنده گفتیم وی هیچ اطلاعی از واژه وکیوم نداشت و به شرکت خدماتی حواله داد. در دو جای دیگر نصّاب دیگری نظرش این بود که وکیوم برای 5 متر لوله مسی لازم نیست و برای مسیرهای طولانی تر انجام می شود. آنگاه که ضرورت وکیوم برای همین 5 متر هم برایش تشریح شد جواب داد: پولی که به ما می دهند صرف این کارها را نمی کند!! به شرکت خدماتی مراجعه کردیم که منشی از رئیس پاسخ آورد که آنجا که وکیوم لازم باشد نصابها انجام می دهند و شما نگران نباشید. به شرکت مادر در تهران و شیراز زنگ زدیم گفتند وکیوم باید برای تمام کولرهای گازی قبل از راه اندازی صورت گیرد و در برابر این سه مورد قرار شده بفرستند تست کنند اگر از نظر برودتی مشکل خاصی دارد فکری به حالش بکنند ولی آنجا که حرف اول را بی دقتی و عدم تحویل کار صحیح می زند و کمتر کولری است که با وکیوم به خاطر وقت گیری اش وکیوم شود اگر تست کننده هم که بیاید می بیند خنکی یی بیرون می زند در نتیجه کار را تأیید ولی خرابی کار به مرور خودش را نشان می دهد. توصیه مان به کسانیکه کولر گازی می خرند این است که از این حق خود صرفنظر نکرده و با نصب کننده شرط نماینده که حتماً قبل از راه اندازی کولر را وکیوم نمایند.  

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا